Wprowadzenie do problematyki amoksycyliny i jej działań niepożądanych
Amoksycylina (AMX) jest powszechnie stosowanym antybiotykiem, który wykazuje wysoką skuteczność w leczeniu infekcji oraz jako profilaktyczny środek przeciwdrobnoustrojowy. Choć uznawana jest za bezpieczną, jej stosowanie wiąże się z ryzykiem wystąpienia poważnych działań niepożądanych, w tym uszkodzenia nerek. Ostatnie badania naukowe dostarczają istotnych informacji na temat potencjalnych zagrożeń związanych z jej stosowaniem, w tym możliwości rozwoju zespołu hemolityczno-mocznicowego (HUS), który jest rodzajem mikroangiopatii zakrzepowej. Zespół ten charakteryzuje się hemolizą, małopłytkowością, tworzeniem zakrzepów w małych naczyniach oraz uszkodzeniem narządów. Warto podkreślić, że przypadki HUS indukowane amoksycyliną nie były dotychczas szeroko opisywane w literaturze. Przedstawiamy przypadek 56-letniej kobiety, u której po podaniu AMX wystąpił HUS oraz ostra niewydolność nerek.
Opis przypadku: objawy i wyniki badań
Pacjentka zgłosiła się na izbę przyjęć z objawami takimi jak nudności, wymioty oraz biegunka, które trwały przez cztery dni. W wywiadzie medycznym stwierdzono chorobę refluksową przełyku oraz niedawną terapię amoksycyliną w związku z infekcją zęba. Ostatnia dawka leku została podana na około dobę przed przyjęciem do szpitala. Badanie fizykalne ujawniło łagodne uogólnione tkliwości brzucha, zmniejszenie turgoru skóry oraz suchość błon śluzowych jamy ustnej. Pacjentka skarżyła się na znacząco zmniejszoną ilość wydalanego moczu.
Wyniki badań laboratoryjnych
Wyniki morfologii krwi wykazały anemię oraz znaczną małopłytkowość. W panelu metabolicznym stwierdzono poważne uszkodzenie nerek, co potwierdziły wyniki badań biochemicznych: poziom kreatyniny wynosił 10 mg/dL, a wskaźnik białka w moczu do kreatyniny wynosił 4,6 g/L. W analizie moczu stwierdzono białkomocz oraz alkaliczny odczyn moczu. W związku z podejrzeniem HUS, wykonano biopsję nerki, która ujawniła charakterystyczne uszkodzenia kłębuszków nerkowych, zgodne z ostrym uszkodzeniem kanalików oraz ogniskową segmentalną kłębuszkową nefropatią.
Wyniki: analiza histopatologiczna i leczenie
Biopsja nerki ujawniła unikalny obraz histologiczny uszkodzenia kłębuszków, potwierdzający ostrą nekrozę kanalików oraz ogniskową segmentalną kłębuszkową nefropatię. W badaniach histopatologicznych stwierdzono umiarkowany obrzęk śródmiąższowy oraz nieliczne leukocyty jednojądrzaste. Na podstawie wyników biopsji postawiono diagnozę uszkodzenia nerek indukowanego lekiem z towarzyszącą mikroangiopatią zakrzepową. Po zaprzestaniu podawania amoksycyliny pacjentka została poddana plazmaferezie oraz hemodializie. Po dziesięciu dniach hospitalizacji, gdy poziom kreatyniny obniżył się do 3,48 mg/dL, pacjentka została wypisana do domu.
Dyskusja na temat ryzyka związanego z amoksycyliną
HUS jest poważnym stanem, który może być wywołany przez różne czynniki, w tym leki. W przypadku pacjentki, wszystkie inne przyczyny ostrej niewydolności nerek zostały wykluczone, a biopsja potwierdziła uszkodzenie kanalików nerkowych. Literatura medyczna dostarcza dowodów na to, że amoksycylina może prowadzić do uszkodzenia nerek, a najczęściej opisywanym działaniem niepożądanym jest ostre zapalenie nerek związane z krystalizacją (AICN). W przypadku naszej pacjentki, pomimo że uszkodzenie nerek jest zazwyczaj odwracalne po zaprzestaniu stosowania leku, wymagała ona czasowej hemodializy przed pełnym powrotem funkcji nerek.
Podsumowanie i wnioski z przeprowadzonych badań
W świetle przedstawionego przypadku, lekarze powinni być świadomi możliwości wystąpienia HUS jako powikłania stosowania amoksycyliny. Pacjenci, u których po podaniu antybiotyków β-laktamowych występuje znaczny wzrost poziomu kreatyniny, powinni być dokładnie badani pod kątem uszkodzenia nerek indukowanego lekiem. Biopsja nerki jest kluczowa dla potwierdzenia diagnozy. Wczesna interwencja terapeutyczna oraz dokładny wywiad medyczny mogą znacząco wpłynąć na wyniki leczenia i rokowanie pacjentów.
Bibliografia
Varughese Ashok Abraham, Waleed Madeeha Subhan and Pathalapti Radhika. Amoxicillin-Induced Hemolytic Uremic Syndrome and Kidney Injury: A Case Report. Cureus , 17(1), 339-345. DOI: https://doi.org/10.7759/cureus.77082.
